Premda se o njoj ne govori, legionarska bolest je prisutna i u Bosni i Hercegovini. Legionarska bolest je atipična upala pluća, uzrokovana bakterijom, Legionellom pneumophila. Bolest se prenosi udisanjem uzročnika bolesti. Izvor zaraze su najčešće klima uređaji u hotelima i avionima, fontane, vodoskoci, uređaji za hidroterapiju itd.
Za dijagnostiku legionarske bolesti, neophodan je mikrobiološki pregled, koji se može obaviti u Zavodu „Nalaz“.
Ova bakterija izolovana je 1976. godine, nakon što se u Philadelphiji na skupu američkih legionara pojavila akutna respiratorna bolest.
Prirodno boraviše Legionella pneumophila su rijeke, jezera, potoci i tople zagađene, vode. Može preživjeti u širokom rasponu uslova okoline: temperatura od 0°C do 63°C i pH 5,0 do 8,5. Godinama preživljava u vodi na temperaturi od 2°C do 8°C. Tolerantna je na hlor i preživljava proces hlorinacije vode. Ubikvitarno je rasprostranjena u rezervoarima vode, što je paradoksalno jer se vrlo teško razmnožava i raste u laboratorijskim uslovima.
Infekcija se prenosi udisanjem kontaminiranog aerosola. Izvor i uzrok epidemijske pojave bolesti je aerosol kontaminiran legionelama, što se najčešće nalazi u uređajima u kojima cirkulira voda u zatvorenom sistemu (uređaji za klimatizaciju). Određeni objekti koji su u pravilu klimatizirani, kao što su bolnice, hoteli ili pansioni, mogu biti mjesta gdje se širi infekcija sa legionelom. Izvor legionela su često i fontane, vodoskoci, instalacije za hidroterapiju, ovlaživači zraka, bazeni s turbulentnim strujanjem vode, pa čak i ledomati,.
Infekcija se može prenijeti i za vrijeme različitih manipulacija u respiratornom traktu. Moguć je prenos infekcije sa čovjeka na čovjeka.
Od ove bolesti obolijevaju svi: muškarci, žene i djeca. Međutim, veća učestalost bolesti zapažena je kodmuškaraca, koji mnogo putuju i duže borave na radilištima gdje se obavljaju veliki zemljani radovi.
Bolest nastaje kada legionela sa aerosolom dospije u plućne alveole. Tu napada epitelne ćelije i makrofage. Kao posljedica nastaje,ili atipična upala pluća nazvana legionarska bolest,ili blaži oblik sličan gripi tzv. Pontiac groznica.
Pontiac groznica je akutna raspiratorna bolest bez pneumonije. Inkubacija traje 5 – 43 sata. Izraženi su povišenatemperatura, bol u mišićima, glavobolja, a katkad i kašalj, bol u prsima, bol u žerijelu, poremećenje svijesti i proljev. Bolest traje do 7 dana, a ozdravljenje potpuno.
Pneumonija je glavna klinička karakteristika Legionarska bolest. U teškom kliničkom obliku, legionarske bolesti, osim pluća mogu biti zahvaćeni jetra, bubrezi, probavni trakt i centralni nervni sistem. Inkubacija traje 2 – 10 dana.
Dijagnoza
Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike, laboratorijskih nalaza krvi, rendgenskog snimka pluća i mikrobiološkim metodami. Do nedavno u BiH se nije mogla raditi mikrobiološka dijagnostika ove bolesti, te su bolesnici upućivani u inostrane dijagnostičke centre. Zahvaljujuci upornom radu stručnjaka Zavoda NALAZ”na uvođenju novih metoda, od sada se ova teška bolest može sa sigurnošću dijagnostikovati i u Sarajevu.
Liječenje
Bolest se liječi antibioticima. Ukoliko se bolest ne liječi antibioticima, smrtnost je velika 15 – 25%. Oporavak je dug, a promjene na rentgenskoj snimci vidljive su i mjesec dana nakon početka bolesti.
