Norovirusna infekcija ima puno imena. Često se naziva trovanje hranom ili stomačna gripa. Svako može biti inficiran sa norovirusima i oboljeti od akutne upale želuca i crijeva koju ovi virusi uzrokuju. Epidemije bolesti se često javljaju u zatvorenim kolektivima, kao što su bolnice, domovi za djecu i starije osobe, posade brodova i vojska. Poznata je velika epidemija ove bolesti koja je izbila 2002. godine, a u kojoj je oboljelo 55 000 ljudi, koji su boravili u hotelima za vrijeme dodijele “Oskara”. Ova bolest izbila je i među vojnicima u toku vojne operacije “Pustinjska oluja” i uticala je na njihovu borbenu spremnost. Norovirus je u Finskoj, 2009. godine uzrokovao veliku epidemiju među civilnim stanovništvom. Utvrđeno je da su izvor infekcije bile uvezene smrznute maline. U toku 2012 i prvih mjeseci 2013. godine identifikovan je novi soj ovog virusa, koji je bio uzročnik ozbiljnih bolesti u Francuskoj, Belgiji, Novom Zelandu SAD.
Norwalk virus je jedina vrsta u rodu Norovirusa, iz porodice Calicivirusa. Norwalk virus je otkriven tek 1972. godine. Uzročnik je infekcija i bolesti ljudi širom svijeta. Ovaj virus je najčešći uzročnik virusnih gastroenteritisa u SAD od kojih svake godine oboli oko 23 miliona osoba. U Americi i Evropi se javlja sporadično i epidemijski. Epidemije su vezane sa konzumiranjem svježih školjki, kontaminiranih malina, vode itd. Bosanci i Hercegovci, takođe obolijevaju od ove bolesti, ali o tome nemamo dovoljno podataka.
Virus se prenosi sa osobe na osobu, fekalno-oralnim putem, preko hrane i vode koje su kontaminirane stolicom zaraženih osoba, te kontaktom sa kontaminiranim površinama. Virus je visoko infektivan. Samo 7 do 12 virusnih čestica može uzrokovati infekciju. Inficirana osoba u toku bolesti sa stolicom luči ogroman broj virusa, što iznosi oko 10 na 12 virusnih čestica po gramu stolice. Izlučivanje virusa u stolici se nastavlja dva dana nakon ozdravljenja, ali se ne razvija kliconoštvo. Virusi se mogu naći i u povraćanom sadržaju. Osobe sa krvnom grupom “0” su pod povećanim rizikom za razvoj težih oblika bolesti.
Norwalk virusni gastroenteritisi se javljaju tokom cijele godine. Infekcije ovim virusom se mogu ponavljati više puta u toku života, jer za sobom ne ostavljaju solidan zaštitni imunitet. Norwalk virusi mogu izazvati vrlo ozbiljnu bolest osobito kod male djece i kod starijih osoba.
Klinička slika
Od vremena ulaska virusa u organizam do prvih znakova bolesti obično prođe 24-48 sati, premda taj period može biti i puno kraći, čak samo 12 sati. Bolest obično počinje naglo sa grčevima u trbuhu, povraćanjem i vodenastim proljevima. Moguće je da se javi samo proljev, ili samo povraćanje. Mogu se javiti bolovi u mišićima, glavobolja, klonulost i subfebrilne tempeature. Bolest traje 48-72 h i u većini slučajeva prolazi sama po sebi, bez posljedica. Moguće su komplikacije sistemska infekcija i dehidracija. Dojenčad i mala djeca dehidriraju brže nego odrasli. Terapija se sastoji u nadoknadi izgubljene tekućine i dijetalnoj prehrani.
Dijagnostika
Dijagnoza se postavlja analizom uzoraka stolice pod elektronskim mikroskopom, detekcijom virusa molekularnim metodama, ili imunohromatografskim analizama. Može se pratiti i pisustvo antitijela u serumu bolesnika, a četverostruki porast titra antitijela u krvi se smatra znakom akutne infekcije.
Molekularnim metodama (PCR) pregledava se povraćeni sadržaj i ostatci hrane. Ova metoda je izuzetno pogodna za mikrobiološku kontrolu hrane u proizvodnji i prometu.
Prevencija
Sprečavanje širenja bolesti sastoji se u provođenju općih higijenskih mjera, kao što su pranje ruku, pranje voća i povrća uz termičku obradu hrane. Osobe koje rade s hranom još dva dana nakon završetka simptoma trebaju biti isključene sa posla. Kod sumnje na kontaminaciju vode potrebno je vodu kraktotrajno hlorirati većom koncentracijom hlora.